برنامه ریزی شهری
برنامه ریزی شهری یک علم میان- رشته ای است، برنامه ریزی شهری حرفه ایست در حوزهٔ عمومی و با هدف ارتقای کیفیت زندگی شهروندان به ویژه در مورد مسایل شهری همچون حمل و نقل، کاربری زمین و مطلوبیت‌های زیست محیطی. با توجه به ابعاد گستردهٔ شهرها و سکونتگاه‌های انسانی، این حرفه نیز ابعاد مختلفی دارد، از زیبایی شناختی تا اجتماعی تا سلامت و موارد دیگر. به همین علت حرفه‌ای چند رشته‌ای یا فرا رشته‌ای تلقی می‌شود که در ارتباط با سایر حرفه‌ها و علوم همچون جامعه‌شناسی، جغرافیا، اقتصاد، معماری و موارد دیگر قرار میگیرد.در واقع علاوه بر دانش شهرسازی ، این رشته از دانش های محیطی مثل جغرافیا ، محیط زیست ، هیدرولوژی و ژئومورفولوژی و سنجش از دور نیز بهره می برد و نتایج علمی ارائه می نماید . البته در حوزه ی زیبایی شناختی و بصری نسبت به شهرسازی کاستی دارد.برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای شامل شاخه‌های مختلفی همچون آمایش سرزمین، برنامه‌ریزی حمل و نقل، برنامه‌ریزی کاربری زمین، برنامه‌ریزی محیطی و موارد دیگر می‌شود.
تعاریف برنامه ریزی شهری
- برنامه ریزی شهری در معنای عام، معرف فرایندی از نگریستن به آینده شهر، خلق افقی از وضعیت آینده آن و تعیین ابزارهایی برای تحقق بخشی به آن وضعیت است.
- برنامه ریزی شهری یک سری تصمیم های سنجیده در امور شهری است که با رعایت قیودات خاص خود شیوه رابطه انسان را با محیط شهری در قالبی بهینه طراحی و طبقه بندی می کند.
- سازمان دهی مکان ها و محیط های متفاوتی که می باید شرایط رشد و توسعه زندگی جامعه را در تمام ابعاد مادی ، معنوی و فرهنگی در همه شکل بندی های فردی و اجتماعی فراهم آورد.
- کنترل ، اداره و هدایت سیستم های شهری و منطقه‌ای (برنامه ریزی فضایی) با تکیه بر جنبه مکانی پدیده ها و روندها و رابطه واقعی آن ها به منظور بهبود زندگی و محیط زیست انسانی.
- تأمین رفاه شهرنشینان از طریق ایجاد محیطی بهتر ، مساعدتر ، سالم تر ، آسان تر ، موثرتر و دل پذیرتر.
- ساماندهی فضایی ساختارهای کالبدی است . کسی که تصمیم می گیرد در ساختار فضایی دخالت نماید و آن را تغییر دهد و دوباره سامان دهد ، برنامه ریز شهری (شهرساز) است.
پیشینه برنامه‌ریزی شهری
برنامه‌ریزی شهری، به دنبال مشکلات نشأت‌گرفته از انقلاب صنعتی مطرح شد؛ هرچند پیشینهٔ برنامه ریزی برای شهر ، به گذشته‌های بسیار دورتر و شکل‌گیری نخستین تمدن‌های بشری درمیان‌رودان، مصر و هند برمی‌گردد. در ابتدا، حل مشکلات صنعتی‌شدن (همچون کمبود مسکن، بهداشت محیط و...) در مداخلات کالبدی دیده می‌شد. اما، از اواسط دههٔ ۱۹۶۰ میلادی و با بروز ناکارآمدی این‌گونه مداخلات، برنامه‌ریزی شهری، به سوی مسایل اقتصادی و اجتماعی روی آورد و مباحثی چون عدالت، دموکراسی و مشارکت مردم در فرایند برنامه‌ریزی شهری مطرح گشت. ابزارهای کالبدی برنامه‌ریزی شهری، عبارت‌اند از: شبکهٔ معابر، کاربری اراضی، تراکم، محدوده‌ها، حریم‌ها و....
در قرن بیستم به علت پیچیدگی مسائل شهری ، یکسری نهضت های شهری شکل گرفتند که اولین آن‌ها در شیکاگو و در سال ۱۸۹۱ تشکیل شد. در همین راستا ، تشکل های دیگری در انگلستان (۱۹۰۹) و نیویورک (۱۹۱۷) به وجود آمد.
در سال ۱۹۲۱ ، اولین مدرسه شهرسازی توسط پتریک گدس و در ادینبورگ اسکاتلند تأسیس شد.
پتریک گدس و پس از آن لوئیز مامفورد از بنیان گذاران برنامه ریزی شهری به شیوه علمی (عقلانی) هستند.
منشأ پیدایش برنامه ریزی شهری ، افت کیفیت های محیطی و به ویژه بهداشت در شهر عصر صنعت بوده است.
در حال حاضر بسیاری از بیانیه‌های سازمان ملل متحد و دستورالعمل انجمن‌ها و سازمان‌های غیردولتی دخیل در امور برنامه‌ریزی شهری با استفاده از تعریف واژهٔ «رشد هوشمند» به دنبال ارتقای محیط زندگی از طریق گسترش حرکت افراد پیاده هستند. کاهش آلودگی هوا، افزایش بلندمرتبه‌سازی، نزدیکی و در دسترس‌بودن خدمات شهری، عدم نیاز به توسعهٔ سطحی زیرساخت‌ها و خدمات شهری، عدم تخریب فضاهای سبز و کمربندهای سبز در اطراف شهرها، از مزایای حرکت به سوی رشد هوشمند و در نهایت دست‌یابی به شهر کامل است.
اهداف برنامه‌ریزی شهری
از این رو متمرکز کردن منابع، ایجاد فرصتهای مناسب برای شهرهای متوسط، کمک به شهرهای کوچک و مناطق روستایی و تدوین سیاستهای توسعه منطقه‌ای، از جمله سایر موضوعات مورد بحث در این رشته می‌باشد.
هدف از آموزش این رشته، تربیت متخصصانی است که ضمن کسب اطلاعات فنی، روحیه پویایی را نیز در خود گسترش دهند. به همین دلیل این دوره نه تنها به آموزش دانش فنی می‌پردازد بلکه به فراگیری علوم اجتماعی نیز تکیه دارد تا توسعه اقتصادی و منطقه‌ای به عنصری پایدار به نام توسعه انسانی، بدل شود. به عبارت دیگر این رشته به مطالعه عوامل مختلف که در آمایش سرزمین نقش دارند، می‌پردازد. این عوامل عبارت‌اند از:
- سیاست
- اقتصاد
- فرهنگ
- جمعیت ، مهاجرت و فضا
- محیط روستایی
- محیط شهری
- زیر بنا
- جامعه
- شیوه‌های برنامه ریزی
- تکنولوژی
|
امتیاز مطلب : 25
|
تعداد امتیازدهندگان : 5
|
مجموع امتیاز : 5
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
